داستان با دیدار دو شخصیت اصلی در یک کافه به نام «کاتدرال» شروع می‌شود. سانتیاگو زاورا، روزنامه‌نگار جوان و ناراضی از زندگی، به طور اتفاقی آمبروسیو، راننده‌ی قدیمی خانواده‌شان را می‌بیند. این دیدار بهانه‌ای می‌شود برای گفت‌وگویی طولانی که طی آن، زندگی شخصی، سرنوشت خانواده، فساد سیاسی و اجتماعی پرو، و گذشته‌ی تاریک هر دو مرور می‌شود.
کل رمان مثل یک پازل است که قطعه به قطعه، در جریان همین گفت‌وگو کنار هم قرار می‌گیرد.
پرو در دوران دیکتاتوری
رمان در پس‌زمینه‌ی دوران دیکتاتوری ژنرال مانوئل اودریا در پرو روایت می‌شود. حکومتی فاسد که سرکوب، پارتی‌بازی و بی‌عدالتی در آن بیداد می‌کند.
سانتیاگو که از خانواده‌ای نسبتاً مرفه است، نسبت به این وضعیت بیزار است و همین باعث شده از خانواده و موقعیت اجتماعی خودش فاصله بگیرد. او به‌جای پیوستن به طبقه‌ی ممتاز، ترجیح داده به عنوان خبرنگار ساده کار کند و از فساد دور بماند — اما این فرار هم آرامش برایش نیاورده است.
داستان سانتیاگو: شورش درونی یک روشنفکر
سانتیاگو شخصیتی است پر از خشم فروخورده و یأس. او شاهد فروپاشی آرمان‌های خودش و اطرافیانش است. پدرش، که روزگاری مرد بانفوذی بوده، اکنون فاسد و درمانده شده است. سانتیاگو از این سقوط خانوادگی شرمنده است و به همین دلیل رابطه‌اش با پدرش سرد و تلخ شده.
سانتیاگو همچنین عشق قدیمی‌اش، آیدا را از دست داده. عشق ناکام او به آیدا نمادی از رویای بر بادرفته‌ای است که دیگر امکان بازگشت ندارد.
آمبروسیو: تصویر طبقه‌ی فرودست
در کنار سانتیاگو، آمبروسیو نماد قشر پایین جامعه است. او مردی است که زندگی‌اش زیر بار فقر و زورگویی خرد شده.
آمبروسیو در گذشته به خاطر شغلش و روابطی که داشت، ناخواسته وارد بازی‌های قدرت شده است. در خلال گفت‌وگوهای او با سانتیاگو، روشن می‌شود که چگونه زندگی‌اش از انتخاب‌های محدود و گاه تحمیلی شکل گرفته است.
روایت آمبروسیو نگاهی است به زندگی طبقه‌ای که در نظام فاسد، هم قربانی است و هم ابزار اعمال قدرت.
خانواده زاورا: فروپاشی ارزش‌ها
خانواده سانتیاگو که نماد بورژوازی پرو است، در این داستان آرام‌آرام فرو می‌پاشد. پدر، زمانی حامی حکومت و بخشی از طبقه‌ی حاکم بوده، اما با گذشت زمان دچار رسوایی مالی می‌شود. مادر، شخصیتی مطیع و تسلیم است که تلاش می‌کند وانمود کند همه چیز رو به راه است.
این فروپاشی خانوادگی در کنار فساد عمومی کشور، فضای یأس و ناکامی را در سراسر رمان پخش می‌کند.
عشق، شکست و فراموشی
سانتیاگو و آیدا روزگاری به هم دل بسته بودند، اما خانواده سانتیاگو به دلیل تعصب طبقاتی و تفاوت‌های اجتماعی، مانع این عشق شدند.
سرنوشت عشق آن‌ها هم مثل سرنوشت کشور است:
- آرمانی زیبا که به‌خاطر محدودیت‌های بیرونی و درونی به نابودی کشیده شد.
عشق ناکام سانتیاگو نماد امیدهای بر بادرفته‌ی یک نسل است؛ نسلی که می‌خواست تغییر کند، اما در مرداب فساد و بی‌عدالتی غرق شد.
روایت تکه‌تکه: سبک پیچیده اما استادانه
بارگاس یوسا داستان را به صورت خطی تعریف نمی‌کند.
رمان مانند یک شبکه به هم تنیده است:
- گذشته و حال در هم می‌آمیزند،
- خاطرات با واقعیت‌های تلخ گره می‌خورند،
- و ما کم‌کم در خلال همین گفت‌وگوها تصویر بزرگ‌تر کشور و سرنوشت شخصیت‌ها را کشف می‌کنیم.
پایان: تلخیِ بی‌پایان
گفت‌وگو در کاتدرال با احساس تلخی پایان می‌یابد.
نه سانتیاگو به آرامش می‌رسد، نه آمبروسیو راهی برای نجات پیدا می‌کند.
آن‌ها فقط خاطراتشان را مرور می‌کنند — خاطراتی که بیشتر از آنکه التیام‌بخش باشند، زخم‌های کهنه را تازه می‌کنند.
کتاب بدون پایان روشن رها می‌شود؛ زیرا فساد و ناامیدی‌ای که ریشه‌هایش را در طول داستان می‌بینیم، همچنان ادامه دارد.
