قسمت آخر: فلسفه جهانهای موازی و آینده انسان در فراجهان
اگر جهانهای موازی وجود دارند، ما کی هستیم؟
تصور کن تو در یک اتاق بزرگ پر از آینههای متعدد ایستادهای؛ هر آینه یک نسخه از تو را نشان میدهد که در یک شرایط کمی متفاوت زندگی میکند. جهانهای موازی هم مانند همین آینهها هستند؛ هر کدام نسخهای متفاوت از جهان ما با اتفاقات و نتایج متفاوت.
حالا سوال این است: «ما» کی هستیم وقتی میلیونها نسخه از ما در این جهانها وجود دارند؟ آیا هر کدام «من» جداگانهای هستند؟ یا همه ما بخشی از یک کل بزرگتر هستیم؟
ذهن، آگاهی و سرنوشت در مدل چندجهانی
در نظریه جهانهای موازی، ذهن و آگاهی ممکن است فراتر از یک جهان محدود باشند. مثل وقتی که فکر میکنی ذهنت فقط در بدن توست، اما شاید ذهنت در واقع در همه نسخههای تو در جهانهای مختلف وجود دارد.
اگر اینطور باشد، سرنوشت ما فقط یک مسیر خطی نیست بلکه شاخههای متعددی دارد که هر کدام در یک جهان موازی جریان دارد. مثل یک جاده پر از انشعاب که در هر راه، داستان متفاوتی اتفاق میافتد.
آیا جهانها طرح دارند یا تصادفیاند؟
این سوال، یکی از بزرگترین معماهای فلسفه و علم است: آیا جهانهای موازی طبق یک طرح از پیش تعیینشده ساخته شدهاند؟ یا هر کدام به صورت کاملاً تصادفی و بدون هدف شکل گرفتهاند؟
مثال ساده: وقتی یک بازی کامپیوتری را اجرا میکنی، ممکن است همه اتفاقات آن طبق برنامهریزی باشند (طرح دار)، یا اینکه برخی چیزها توسط بازیکن و شرایط لحظهای تعیین شوند (تصادفی). آیا جهان ما بازیای است با برنامه یا بازیای آزاد؟
گفتوگوی فیزیک با فلسفه و مذهب
بحث جهانهای موازی فقط به فیزیک محدود نمیشود؛ فلسفه و مذهب هم وارد میدان میشوند. مثلاً بعضی ادیان ممکن است وجود چندین جهان یا زندگیهای متعدد را تایید کنند.
فیزیکدانها با استفاده از آزمایشها و نظریهها درباره واقعیتهای بنیادی حرف میزنند، اما فلسفه و مذهب درباره معنا، هدف و روح انسان سوال میکنند. این گفتوگو باعث میشود تا دیدگاههای متفاوت کنار هم قرار بگیرند و افقهای جدیدی باز شوند.
نگاه کاکو به خدا، روح و آیندهی علم
میشیو کاکو، یکی از بزرگترین دانشمندان نظری، باور دارد که علم روزی میتواند به سوالات فلسفی و مذهبی پاسخ دهد. او فکر میکند مفاهیمی مثل خدا و روح میتوانند در چارچوب قوانین فیزیک و جهانهای موازی توضیح داده شوند.
به عنوان مثال، کاکو میگوید شاید «روح» چیزی شبیه به انرژی یا اطلاعاتی باشد که در جهانهای مختلف جریان دارد و میتواند از یک جهان به جهان دیگر منتقل شود.
آینده علم، به نظر او، ترکیبی از دانش و فلسفه است که ما را به درک عمیقتر واقعیت و جایگاه خودمان در جهانهای متعدد میرساند.